اما بی‌شک می‌توان از راه دور هم به زیارت انیس النفوس(ع) رفت و با گوش فرا دادن به تلاوت خوش قاریان و مناجات‌های شبانه مداحان از شبکه‌های صدا و سیما و بسترهای مجازی، دل را جلا داد و روحی تازه به کالبد وجودی خود دمید. در این ساعات روزه‌داری و تدبر در کلام وحی، شما را با قرآن ارسنجانی یکی از نفایس خطی کشور که به واسطه نیک‌اندیشی بانو عزت الملک ملک؛ دختر بزرگ حاج حسین آقا ملک بزرگ‌ترین واقف معاصر کشور، میهمان کتابخانه و موزه ملی ملک بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی آستان قدس رضوی در تهران شده است، آشنا می‌کنیم. اثری که در تالار آثار اهدایی این بانو در موزه ملی ملک نخستین موزه وقفی- خصوصی کشور نگهداری می‌شود.
یادگاری از دوره قاجار
قرآن خطی ارسنجانی، اثری نفیس و باوقار است که توسط محمد شفیع ارسنجانی به خط نسخ و با ترجمه فارسی علی نقی شیرازی به خط نستعلیق، در سال 1315 هجری قمری، بر روی کاغذ آهار مهره ضخیم به رنگ نخودی، با جلد معرق سوخت دو رو، همراه با تزیینات زیبا، در ابعاد 6/43 ×8/26 سانتی‌متر کتابت شده است. این قرآن از آخرین نسخه‌هایی است که صفحات آن کارخانه‌های کاغذسازی دوران قاجار را دیده است. به عبارتی می‌توان گفت این نسخه از آخرین نسخه‌هایی است که در دربار در اواخر دوره قاجار تولید شده است. همچنین این اثر به همت دو خاندان بسیار معروف و معتبر این دوران در زمینه خوش‌نویسی و تذهیب یعنی خاندان ارسنجانی و خانواده مرحوم یوسف مذهب‌باشی نگاشته و تزیین شده است. احتمالاً محمودخان مذهب‌باشی باید مذهب آن باشد.
اثری بدون دست‌خوردگی
این اثر از نسخه‌های خطی است که حاشیه‌نویسی در آن به چشم نمی‌خورد. از این رو اثری بسیار تمیز و بدون دست‌خوردگی است. البته در آن دو امضا از کاتب و مترجم فارسی اثر و همچنین توضیحاتی در صفحه انتهایی نسخه قابل رؤیت است. چنانچه در پایان نسخه خطی قرآن ارسنجانی یادداشتی به خط مظفرالدین شاه قاجار به شرح «از آنجا که ما کمال مرحمت را نسبت به میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان صدراعظم داریم در حقیقت او هم از جان گذشته خدمت می‌کند، لهذا این کلام مجید را به او مرحمت فرمودیم. فی شهر رمضان المبارک، 1316» قابل مشاهده است. این اثر برای مظفرالدین شاه به درخواست میرزا حسین‌خان صاحب دیوان نوشته شده بود که بر طبق این دست‌خط، قرآن به میرزا علی‌اصغرخان صدراعظم اهدا شده است. شاید جالب باشد بدانید نفاست و ارزش این نسخه به حدی بوده که مظفرالدین شاه، از هدیه دادن آن پشیمان شده و فردی را برای پس گرفتن آن از صدراعظم امین‌السلطان می‌فرستد. اتفاقی که در تاریخ ایران زمین بسیار رخ داده است.
آرایه‌های تزیینی نسخه
در دو صفحه نخست قرآن ارسنجانی، فهرست اسامی سور تمام تذهیب است. همچنین در این دو صفحه، دو سرلوح و چهار کتیبه قلمدانی نفیس قرینه که در دو کتیبه بالایی نام سوره فاتحه الکتاب و بقره نوشته شده، دیده می‌شود. حاشیه‌های این صفحات، تمام تذهیب با نقوش گل و بوته اسلیمی و ختایی نفیس است. دو ترنج و سرترنجی که در وسط هر صفحه دعای پیش از تلاوت قرآن را در خود جا داده‌اند، از دیگر زیبایی‌های ظاهری این قرآن فاخر است. اسامی سوره‌ها نیز در درون شمسه مانندهای تمام تذهیب به خط ثلث زر و شنگرف نوشته شده و صفحات مجدول به طلا و لاجورد است.
نسخه خطی قرآن ارسنجانی یک بار در آلمان چاپ همانند شده و به دلیل نفاستش جایزه‌های بسیاری برده است. این نسخه از بی‌غلط‌ترین و نفیسترین نسخه‌های خطی ایران است و شاید کتابت آن توسط محمد شفیع ارسنجانی، کاتبی که قرآن‌شناس و اهل دین و معرفت بوده، دلیل نظم بی‌بدیل این نسخه باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نفایس قرآنی و ادعیه گنجینه مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک می‌توانید به وب‌سایت این مؤسسه به نشانی www.malekmuseum.org مراجعه کنید.
منبع : آستان نیوز
