*براستی ؛ کیفیت خدمات و میزان محدودیت‌های معلولان و کم توانان در محیط شهر را باید از آنان پرسید یا افراد سالم در جامعه !؟
“رواپرس ” ، سرویس اجتماعی _ سرکار خانم پریسا پازوکی فعّال حوزه معلولین -دانشجوی دکتری رشته حسابداری
در یادداشت قبلی با موضوع معلول و معلولیت آشنا شدیم و به این نکته اشاره شد که یکی از نمودهای عدالت اجتماعی تلاش جامعه برای فراهم کردن
بستری مناسب برای رشد همه اقشار جامعه است که معلولین نیز جزیی از آنها محسوب می شوند.
در هر جامعه ای قوانین ویژه ای برای اقشار خاص وضع می شود که رعایت آنها می تواند به بهبود سطح زندگی آنان کمک کند از جمله قانون حمایت از
حقوق معلولین.
عمده معلولین با معلولیت خود مشکل نداشته بلکه با قوانین وضع شده اما اجرا نشده مشکل دارند.
اگر قوانینی که در مورد معلولین در ایران وضع می شود تنها بخشی از آن اجرا شود فقط یک تفاوت ظاهری بین معلولین و سایر افراد جامعه وجود خواهد
داشت ، اما چنانچه این قوانین اجرا نشود شکافی که بین این افراد و سایرین به وجود می آید غیرقابل تصور است چرا که دیگر معلولین نمی توانند همانند
سایرین در جامعه فعالیت داشته باشند.
از جمله مشکلات عدیده معلولین می توان به مناسب سازی مکانهای عمومی،ادارات، اشتغال،تحصیل،ازدواج و…اشاره کرد.
در سال 1395 در شهرستان پاکدشت با همکاری فعّالین در حوزه معلولین و … ( وحضور بنده ) همایشی با عنوان شهر معلول (شهری که دارای کاستی است )
و موضوع اصلی این همایش مناسب سازی محیط شهری برای معلولین بود.
موضوع مناسب سازی محیط شهری برای معلولان، سالمندان و کودکان، از سال‌ها قبل در دستورکار شهرداری‌ها قرار گرفته و اقداماتی -هر چند کم و ناقص- در
این زمینه صورت پذیرفته است، اما به نظر می‌رسد این ضرورت در جامعه احساس شده و ارگان‌های مسوول، در حال برنامه‌ریزی برای بهبود این شرایط
هستند.
اما در نهایت؛
کیفیت این خدمات و میزان محدودیت‌های آنها را باید از معلولان و کم توانان در محیط شهر پرسید و نه افراد سالم در جامعه.
در حال حاضر رمپ‌های ساخته شده در معابر شهری، نه تنها با وضعیت فعلی مورد استفاده معلولان قرار نمی گیرد، بلکه ممکن است منجر به آسیب کسی
شود که از سر خیرخواهی قصد کمک به فرد معلول را دارد.
در طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی و ساختمان‌ها، بایستی توجه جدی به وضعیت معلولان و افراد کم توان جسمی صورت پذیرد، تا این بخش جامعه نیز
بتوانند از فضاهای عمومی شهر حداکثر استفاده را داشته باشند. وقتی یک معلول نمی تواند از پل هوایی استفاده کند، و یا وارد پارک شود، به این معنی
است که شهر معلول است؛ چرا که قادر نیست این امکانات را -که حق شهروندان است- در اختیار آنها قرار دهد.
درحال حاضر معلولان برای حضور در معابر و خیابان‌های سطح شهر با مشکلاتی همچون ناهمواری‌های سطوح و نبود معبر مناسب برای ویلچر مواجه
هستند ، نخستین شرط حضور افراد معلول در جامعه، مناسب سازی محیط شهری است، اما ورود افراد معلول برای انجام فعالیت های اداری در دستگاه‌های
اجرایی غیر ممکن است.
از سوی دیگر، پل‌های هوایی نیز برای استفاده‌ی معلولان جسمی-حرکتی هیچ امکاناتی ندارند، لذا این افراد ترجیح می‌دهند به جای زحمت بسیار برای عبور
از پل، خطر عبور از عرض خیابان یا بزرگراه را به جان بخرند.
هرچند در سال های اخیر شهرداری‌ها نسبت به تجهیز پل های عابر پیاده به پله برقی اقدام کرده‌اند، اما تعداد این پل ها کم است و هنوز تعداد زیادی از
پل های عابر به همان قدیمی ترین شکل خود و با تعداد پله های فراوان مانده و راه رفتن روی آنها با داشتن بیش از ده ها پله برای افراد معلول با مشقت
همراه است.
به گفته‌ی معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، تنها 24 درصد از معابر شهری استان تهران برای عبور و مرور معلولان مناسب سازی شده است،
بنابراین، پایتخت، شهری نامناسب برای تردد این قشر از جامعه محسوب می شود.
بر اساس آمار، گذرگاه‌های استان چهارمحال بختیاری با 11 درصد و آذربایجان شرقی با 39 درصد دارای کمترین و بیشترین آمار مناسب سازی در کشور است.
مناسب‌سازی یک وظیفه عمومی است و فقط بر عهده سازمان بهزیستی نیست، بلکه باید همه اقشار جامعه از جمله نهادها، انجمن‌های معلولین، سازمان
های غیردولتی و همچنین همه سازمان های دولتی در این خصوص همکاری های لازم را انجام دهند. معابر، علایم راهنمایی و رانندگی، مبلمان شهری، حمل
و نقل زمینی، هوایی و ریلی از جمله مواردی است که باید برای دسترسی آسان معلولین مناسب سازی شود.
برش ؛
در یادداشت قبل نوشتیم :
مهمترین عامل کاهش اعتماد به نفس معلولین احساس سر بار بودن برای جامعه و خانواده بودن است که اگر بستر مناسبی برای آنها فراهم شود آنها
می توانند زندگی مستقلی داشته باشند به شرط آنکه مقدمات ازدواج، تحصیل، اشتغال و … آنها فراهم شود.
نکته ی قابل ذکر این است که فرد معلول و خانواده او باید آگاهی و اطلاعات خود را در زمینه معلولیت بالا ببرند و راهکارهای مناسبی را برای بهتر زندگی
کردن پیدا کنند .
تکرار این جمله خالی از معنا نیست که :
معلولیت محدودیت است ولی دلیل بر ناتوانی نیست!
