ترکیه طی سال گذشته با کنار گذاشتن بسیاری از شعارهای حمایت‌گرایانه خود در قبال مسئله فلسطین روابط سیاسی خود با تل‌آویو را عادی کرد.
به گزارش فارس، ترکیه از جمله کشورهای اسلامی است که ادعا می‌کند شعارهای حمایت از آرمان فلسطین را یکی از اصول سیاست‌های خود در منطقه قرار داده است.
رویکرد ترکیه در قبال قضیه فلسطین را باید در دو سطح بررسی کرد؛ اول از جانب مواضع کلامی و دوم در حوزه سیاست‌های اجرایی. موضع کلامی ترکیه تاکنون در قبال مسئله فلسطین و در حمایت از آن تغییر محسوسی نداشته است؛ با این وجود، لحن آنکارا در مقابل تل‌آویو تا حد زیادی نرم و دوستانه شده است. سرانجام این نرمش کلامی در مقابل رژیم صهیونیستی، به حوزه عمل هم سرایت کرد و اخیراً شاهد چرخش‌های قابل توجهی از سوی ترکیه در قبال تل آویو بودیم.
سفرهای متقابل سران تل‌آویو و آنکارا اولین نمود از تقویت روابط دو جانبه بود؛ سفرهایی که با ورود «اسحاق هرتزوگ» رئیس رژیم صهیونیستی به خاک ترکیه آغاز شد. این اولین سفر یک مقام صهیونیست به ترکیه از سال ۲۰۰۸ تا چند ماه اخیر بود.
هرتزوگ طی اظهاراتی در فرودگاه پیش از پرواز به ترکیه گفت: «روابط بین اسرائیل و ترکیه دچار فراز و فرودهایی بوده است، [ولی] ما می‌دانیم که این [روابط] را چطور بسازیم تا در عمل و احترام متقابل تجلی پیدا کند. روابط اسرائیل و ترکیه مهم است. شاید ما در مورد همه چیز توافق نداشته باشیم ولی ما سعی خواهیم کرد رابطه را بازسازی کنیم».
به فاصله سه ماه دیگر، «یائیر لاپید» نخست‌وزیر موقت تل‌آویو که آن زمان (تیر ماه) وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی بود به ترکیه سفر کرد و باب مناسبات سیاسی، امنیتی و تجاری را گشود. نشست مطبوعاتی لاپید با «مولود چاووش اوغلو» همتای ترکیه‌ای، به تریبونی ضد ایران تبدیل شد و این بار صدای خشم و فریاد صهیونیست‌ها علیه تهران از آنکارا به گوش رسید. در سفر لاپید، اظهارات ضد ایرانی حتی بیشتر از مناسبات دو جانبه با آنکارا نمود پیدا کرد؛ عاملی که باعث شد تا کارشناسان و ناظران تحولات منطقه‌ای تأکید کنند که رژیم صهیونیستی در پی اختلاف‌افکنی بین تهران و آنکاراست و از این طریق در تلاش است تا ترکیه را وارد گرداب ائتلاف‌های شرورانه خود در منطقه کند.
ارتقای روابط سیاسی بین تل‌آویو-آنکارا
تل‌آویو و آنکارا در سال ۲۰۱۸، سفیران یکدیگر را اخراج کردند و بعد از آن هم بارها در خصوص منازعه اسرائیلی- فلسطینی انتقاداتی را علیه یکدیگر رد و بدل کردند؛ اما اکنون به دنبال بازگرداندن نمایندگی به سطح سفیران هستند. ترکیه و رژیم صهیونیستی از می ۲۰۱۸ (بعد از اینکه آنکارا به بهانه افزایش حملات صهیونیست‌ها به نوار غزه و تصمیم «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا برای انتقال سفارتخانه از تل‌آویو به قدس اشغالی، سفیر اسرائیل را اخراج کرد) به‌صورت متقابل سفیر نداشتند. یک ماه گذشته بود که منابع عبری گزارش دادند ترکیه و رژیم صهیونیستی تلاش‌هایی را با هدف ارتقاء نمایندگی‌های دیپلماتیک خود به سطح سفیر را آغاز کرده‌اند.
بعد از آنکه یائیر لاپید برای گفت‌وگو بر سر مسائل مختلف به ترکیه سفر کرد، تمایل ترکیه نیز برای ارتقای روابط سیاسی خود را نشان داد. مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه بعد از اتمام گفت‌وگوهایش با لاپید، خطاب به رسانه‌ها اعلام کرد آنکارا و تل‌آویو اقدامات لازم برای احیای روابط دیپلماتیک دوجانبه در سطح سفیر را آغاز کرده‌اند. اخیراً موضوع درز اطلاعات مربوط به عملیات سرّی موساد در ترکیه ابعاد جدیدی از روابط آنکارا-تل‌آویو را نشان داد و به نوعی گویایی این مسئله بود که سطح همکاری‌های ترکیه با رژیم صهیونیستی از موضوعات سیاسی به حوزه‌های امنیتی ارتقا پیدا کرده است.
تجارت؛ راه ورود صهیونیست‌ها به ترکیه
تل‌آویو در سال ۲۰۱۹، بر اثر یک منازعه اسرائیلی-فلسطینی فعالیت نمایندگی اقتصادی خود را در ترکیه کاهش داد. ۵ ژوئیه بود که رژیم صهیونیستی از بازگشایی دفتر اقتصادی و تجاری با ترکیه و تلاش تل‌آویو و آنکارا برای از سرگیری روابط دیپلماتیکی که از بیش از یک دهه دچار تیرگی بوده، خبر داد. روزنامه منطقه‌ای «رأی الیوم»، در تحلیل خود از این موضوع نوشت به نظر می‌رسد که پس از آنکه، «رجب طیب اردوغان» درها را برای ازسرگیری روابط با رژیم صهیونیستی باز کرد، تل‌آویو گامی بی‌سابقه برای ترمیم و تحکیم روابط خود با ترکیه بردارد و «تجارت» رمز عبور آن است. به نوشته خبرگزاری انگلیسی «رویترز» با وجود سال‌ها تیرگی روابط، دو طرف تجارت خود را حفظ کردند و ترکیه هنوز یکی از مهم‌ترین شرکای اقتصادی اسرائیل است؛ به طوری که حجم تجارت بین دو کشور در سال ۲۰۲۱، با ۳۰ درصد افزایش به مبلغ ۷.۷ میلیارد دلار رسید.
حالا و با بالاگرفتن آثار درگیری بین روسیه و اوکراین، زمینه‌های همگرایی ترکیه و تل‌آویو به ویژه در حوزه اقتصادی افزایش یافته‌اند؛ رئیس جمهور ترکیه اخیراً در مراسمی اعلام کرده بود که آنکارا تمایل دارد تا گفت‌وگوها با رژیم صهیونیستی در مورد استفاده از گاز طبیعی مایع این رژیم و انتقال آن به اروپا را از سربگیرد. گرایش به غرب، اصل سیاسی مشترک بین دو طرف است و قادر خواهد بود تا میزان همگرایی‌های بین تل‌آویو و آنکارا را افزایش دهد. «اورنا باربی وای» وزیر اقتصاد رژیم صهیونیستی اعلام کرده بود که تل‌آویو قصد دارد پس از گذشت بیش از یک دهه، به زودی کنفرانس اقتصادی مشترکی را بین دو کشور برگزار کند؛ و این گام به پیشرفت فعالیت‌های بیش از ۱۵۰۰ شرکت اسرائیلی که در حال حاضر به ترکیه صادرات دارند کمک خواهد کرد.
تحلیل موضع آنکارا از نگاه فلسطینی‌ها
با وجود آنکه ترکیه در سال‌های اخیر تلاش کرده تا با کمک‌های مالی و تبلیغات رسانه‌ای، ظاهراً خود را در کنار ملت فلسطین نشان دهد اما در مواضع عملی با شعارهای خود فاصله زیادی گرفت. شاید آخرین موضع گیری ضد صهیونیستی آنکارا به سال گذشته بازگردد که در آن وزارت خارجه ترکیه اقدام تازه صهیونیست‌ها در ساخت صد‌ها واحد مسکونی در فلسطین اشغالی را محکوم کرده بود. این وزارت‌خانه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «گسترش تروریسم شهرک‌نشینان صهیونیست در اشکال مختلف آن در کرانه باختری از جمله بیت المقدس شرقی، نشان دهنده وضعیت بی تفاوتی جامعه بین المللی و شانه خالی کردن آن از مسئولیت‌های قانونی و اخلاقی خود در تأمین حمایت بین المللی از مردم فلسطین است.»
آنکارا که مدعی کمک به ملل اسلامی و داعیه‌دار رهبری معنوی جهان اسلام بود، چشم خود را به روی جنایات صهیونیست‌ها بست تا کار به درگیری‌های نظامی گسترده بکشد؛ حالا بعد از نبرد «وحدت میادین» مقاومت فلسطین، اردوغان تنها قادر بود در مقابل دوربین رسانه‌های جهان بگوید که نمی‌توان در مقابل کودک‌کشی تل‌آویو سکوت کرد!
پس از سفر رئیس رژیم صهیونیستی به ترکیه، جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) در بیانیه‌ای از سفر مقامات صهیونیست به کشورهای عربی و اسلامی ابراز نگرانی و تأسف کرد. حماس خطاب به کشورهایی که این جنبش آن‌ها را عمق راهبردی مردم فلسطین و آرمان عادلانه آن‌ها خواند، خواهان فرصت ندادن به رژیم صهیونیستی برای نفوذ به منطقه و به بازیچه گرفتن منافع ملت‌های آن‌ها شد.
تبعات و آثار افزایش روابط آنکارا با تل‌آویو
سیاست‌های دولت آنکارا در قبال رژیم صهیونیستی و حتی عربستان سعودی و یونان مقبول جبهه اپوزیسون این کشور نبوده‌اند؛ چه سیاست‌هایی که در راستای تنش‌زدایی تبلیغ شدند و چه آن‌هایی که با داعیه جنگ در پیش گرفته شدند.
ماه گذشته و در پی بالاگرفتن رقابت‌های انتخاباتی در ترکیه، «کمال قلیچدار اوغلو» رهبر حزب جمهوریخواه خلق که نامزد محتمل ریاست جمهوری آتی ترکیه است قول داد از سیاست‌های اخیر آنکارا که به دنبال تنش زدایی با همسایگان منطقه‌ای است، عقب‌نشینی کند؛ وی تاکید کرد که در برخورد با تل آویو،عربستان و یونان «خطوط قرمزی» وجود دارد. وبگاه «میدل ایست آی» با پوشش این اعتراضات داخلی گزارش داد که ترکیه و رژیم موقت صهیونیستی در سال ۲۰۱۶ پس از عذرخواهی رژیم صهیونیستی در حادثه ناوگان «ماوی مرمره» [که در سال ۲۰۱۰ اتفاق افتاد] و تصمیم به پرداخت غرامت، قراردادی را امضا کردند؛ از آن زمان تمام پرونده‌های دادگاه در ترکیه توسط دولت اردوغان کنار گذاشته شد و همین موضوع سبب حساسیت و مخالفت طیف‌هایی در ترکیه شده است.
علاوه بر این، برخی‌ها هشدارهایی درخصوص فعالیت تجار صهیونیست در ترکیه دادند و موجب برخی نگرانی‌ها در بین مردم این کشور شدند؛ جالب توجه در این مسئله آن بود که حتی تحلیلگران رژیم صهیونیستی هم به تبعات منفی فعالیت تجارشان در ترکیه اذعان کردند. برای مثال، چندی پیش «آیدی کوهین» پژوهشگر مطالعات راهبردی بیگن-سادات مدعی شد که حمایت تاجران و سرمایه داران یهودی و صهیونیست از تل آویو، دلیل اصلی سقوط ارزش لیر واحد پول ملی ترکیه بوده است. حالا خیلی‌ها شکنندگی اقتصاد ترکیه را در صورت وابسته‌تر شدنش به رژیم صهیونیستی یادآور می‌شوند و نسبت به تبعات ان هشدار می‌دهند.
انتهای پیام/
