خانواده هایی که دارای فرزند بیش فعال با نقص توجه و تمرکز هستند، خوب می دانند که برقرار کردن ارتباط با این دسته کودکان ساده نیست اما این مشکل چیز عجیب و غریبی هم نیست با چند ترفند می توان ارتباط خوب بین والدین و کودکان را محکم کرد.این گزارش را بخوانید.
قدیم ترها مثلا چند نسل قبل از ما ، پدربزرگ ها و مادربزرگ هایمان وقتی بچه های قد و نیم قد در منزل، حیاط یا میهمانی ها شیطنت می کردند و سروصدا راه می انداختند، می‌گفتند: «بچه ها انرژی دارند و باید آن را تخلیه کنند » ،هیچگاه صحبت از بیش فعالی نبود تا اینکه یکی ـ دو نسلی گذشت و پدر و مادرهای تحصیل کرده الان به محضی که فرزندشان از جایش تکان می‌خورد یا صدایش در می‌آید به او انگ بیش فعالی می‌زنند و از این بابت ابراز ناراحتی می‌کنند.
خارج از روال طبیعی شیطنت معقول و بازی‌های طبیعی کودکان در خانه های کوچک آپارتمانی یا هر جای دیگری، مواردی هم بین کودکان دیده می شود که به دلیل تغذیه ، ژنتیک یا هر دلیل دیگری دچار بیش فعالی و نقص توجه و تمرکز شده اند، حال ممکن است یک کودکی یکی از این موارد را داشته باشد یاا ینکه در کنار بیش فعالی دچار عدم تمرکز نیز باشد.
طبق گفته روان شناسان اختلال بیش فعالی امروزه از شایع ترین اختلالات سلامت روان کودکان به ویژه در سنین مدرسه با شیوع پنج تا یازده درصد است. آمارها نشان می‌دهد از هر سه کودک بیش فعال دو کودک این وضعیت را با خود به دوره نوجوانی می برد و از هر سه نوجوان، دو نفر نیز در بزرگسالی بیش فعال باقی می‌مانند بنابراین این اختلال درصورت مشخص شدن، می بایست مورد درمان قرار بگیرد چرا که اگر درمان نشود ممکن است باعث اختلافات خانوادگی در بزرگسالی، شغلی و تحصیلی و عدم موفقیت در زندگی شود.
*علائم بیش فعالی را بشناسید
بیش فعالی اغلب با یکی از دو ویژگی «بی توجهی، حواس پرتی و عدم تمرکز» یا «تکانشگری یعنی رفتارهای بدون فکر ، عصبی و غیرمنطقی» همراه است. پس خانواده ها نباید تصور کنند که بیش فعالی تنها به معنای شیطنت زیاد کودک، صحبت کردن یا به قولی تکان خوردن زیاد بچه ها همراه است ، بلکه کودک بیش فعال با نقص توجه عموما نمی تواند روی جزئیات تمرکز کند و از تکالیف مدرسه باز می ماند یا به سختی به سایرین می رسد، اغلب در فعالیت‌های گروهی دچار مشکل می شود، به صحبت های دیگران کمتر توجه می‌کند و انگار که آنها را نمی شنود، کارهایش را به پایان نمی رساند، برای انجام هر کاری سریع کلافه و خسته می شود، در هنگام انجام تکالیف چیزهایی را جا می اندازد یا فراموش می کند و با هر محرکی حواسش پرت می شود.
اما علائم بیش فعالی در کنار تکانشگری شامل تکان خوردن‌های زیاد و به نوعی آرام و قرار نداشتن، ترک کلاس یا درس، دویدن در موقعیت های غیرمنطقی، درحال حرکت بودن دائمی و بیش از حد صحبت کردن، تحمل نوبت نداشتن ، قطع مکالمه دیگران و … است.
* ایجاد ارتباط صحیح بین والدین و کودک بیش فعال
خیلی از خانواده ها گلایه می کنند که نمی توانند با فرزندان بیش فعالشان ارتباط خوبی برقرارکنند یا اینکه به دلیل اینکه تشخیص مناسب نمی توانند درباره کودکشان بدهند، نمی توانند هم نوع ارتباط با او را انتخاب و مدیریت کنند.
دراین باره «زهرا علیزاده» روانشناس می‌گوید: «باز نگه داشتن پل ارتباط بین والدین و کودک فوق العاده مهم است و باعث می شود اختلاف های بین والدین و کودک به شکل درستی از بین برود و از وخیم شدن وضعیت جلوگیری می‌کند، شما به عنوان والدین باید ارتباط بین خود و فرزندتان را طوری مدیریت کنید که تبدیل به یک ارتباط مسدود و پل خراب نشود. بنابراین در این رابطه باید بتوانید همیشه با هم حرف بزنید و ارتباط بگیرید و در نتیجه این ارتباط خوب رفتارهای فرزندتان شکل درست تری می‌دهد»
*نمونه های صحیح رفتار با کودک بیش فعال
علیزاده می گوید: «به مواردی که مطرح می شود خوب دقت کنید:
1- رفتار خودتان را با سن کودکتان هماهنگ کنید: این شمایید که باید با کودکتان هماهنگ شوید نه او با شما، هر قانون و خواسته ای و هر تنبیه و جریمه ای و هر انتظاری باید طبق سن کودک باشد البته نه فقط سن عددی بلکه سن هوشی و اخلاقی کودک.
2- موقعی که می خواهید با فرزندتان صحبت کنید حتما با او ارتباط چشمی برقرار کنید. بنابراین حرف‌های مهم را وسط بازی کودک یا کار کردن خودتان یا وسط غذا نگویید بهترین زمان قبل از خواب یا وقتی است که کودک کار خاصی انجام نمی دهد چرا که عموم کودکان بیش فعال به خاطر عدم تمرکز نمی توانند در زمان های شلوغ متوجه حرف های شما شوند.
3- هرچه جملاتی که به کار می برید ساده تر باشد همانقدر اثرگذارتر است. پس با جمله های ساده صحبت کنید، موقع صحبت کردن با تن صدای آرام اما لحنی محکم و بدون تردید حرف بزنید.
4- سعی کنید همیشه خودتان را جای کودک بگذارید و تلاش کنید تا بفهمید هدفش از بعضی رفتارها چیست. وقتی هدف اصلی فرزندتان را از رفتارهای غلطش کشف کنید کارتان راحت‌تر می‌شود. مثلا کودک وسایل را به زمین پرت می‌کند تا جلب توجه شما را داشته باشد اینکه کتاب هایش را پاره می‌کند تا به خواسته اش برسد، اگر شما هدف او از این کارها را درک کنید، خیلی مشکلات پیش نمی آید و مسائل راحت‌تر حل می شوند.
5- احساستان را به کودک بگویید. وقتی اجازه بدهید فرزندتان از احساس شما آگاه شود، می‌فهمد که چطور باید رفتار کند و از طرفی خودش هم راحت‌تر احساساتش را بیان می‌کند و از همه مهم‌تر به مرور زمان متوجه می‌شود هر رفتار او ممکن است احساسات متفاوتی را در وجود آدم‌های زندگی اش به وجود بیاورد.
6- بهترین راه پی بردن به کودک بیش فعال گفت وگو کردن است . چنین کودکی اگر مدام در معرض گفت وگو قرار بگیرد، در آینده خودش نیز می تواند با خانواده ای که تشکیل می دهد و همسر و فرزندانش ارتباط صحیح برقرار کند.»
خانواده ها باید این نکته را در نظر داشته باشند که تشخیص بیش فعالی کار ساده ای نیست و با دیدن هر علامت نمی‌توان انگ بیش فعالی به یک کودک زد چرا که حداقل باید به مدت شش ماه چندین علامت در یک کودک در سنینی زیر دوازده سال در خانه یا مدرسه دیده شود و عموما روانشناسان و مشاوران می توانند این علائم را بررسی کنند. منتها نکته ای که والدین باید در نظر داشته باشند این است که تحت هیچ شرایطی کودک را تنبیه یا مجازات بدنی نکنند چرا که باعث آشفتگی بیشتر او می شود، بهترین راهکار همانطور که مطرح شد گفت وگو و سپس مراجعه به مشاور است.
انجام برخی بازی ها مثل فعالیت های دستی مجسمه سازی، گل سازی، فوتبال دستی، بازی با خمیر یا گل می تواند تمرکز کودکان را افزایش دهد و این کار در ابتدا می تواند از دقایق خیلی کم برای کودکان شروع شود و با آمادگی او این زمان افزایش پیدا کند. همچنین والدین بهتر است که در سنین مختلف کودک را مورد تحسین و تشویق برای افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس او قرار دهند و همینطور به کودک برای انتخاب دوستان مناسب کمک کنند.
در نهایت اینکه برخی محققان معتقد هستند که انجام بازی های رایانه ای و استفاده مدام از موبایل و تبلت بر بیش فعالی کودکان اثرگذار است در این زمینه خانواده ها باید نظارت کامل بر میزان استفاده کودکان از وسایل الکترونیکی براساس سن و سال کودک را داشته باشند.
منبع : فارس
گروه زندگی ـ زهره سعیدی
پایان پیام/
