تا کمر در سطل زباله فرو رفته است و بیتفاوت از هر آنچه که ممکن است جان و سلامتش را به خطر اندازد روزیاش را در میان زبالهها جستجو میکند. هر زبالهای که به نظرش به درد بخور بیاید را داخل گونی کثیفی که قرار است پر کرده و به دوش بکشد میاندازد. این تازه ابتدای راه است ساعت ۱۲ شب که میشود باید دوباره همین زبالهها را روی زمین کثیف و متعفن مرکز بازیافت زبالهای که مشغول به کار است بریزد و تا ساعاتی از بامداد فردا زبالههایتر و خشک را جدا کند.
مشامش دیگر به این بوهای نفرتانگیز عادت کرده است دیگر هیچ چیز به اندازه روزهای اول تهوعآور نیست هیچ چیز جز زندگی که به آن خو کرده است. دیگر نیازی به ماسک و دستکش احساس نمیکند و البته وسع مالیاش هم نمیرسد که برای هر گونی زباله دستکش و ماسک بخرد.
این داستان زندگی بسیاری از افراد زبالهگردی است که در کوچه و خیابان در کنار سطلهای زباله مشاهده میکنید افرادی که نه تنها لحظه جستجوی زباله که زمان فراغت خود را هم در کنار پسماند میگذرانند، در مراکز آلوده و متعفنی افرادی از گروههایی سنی مختلف کودک تا کهنسال با کمترین دستمزد مشغول کار هستند .
در این روزهای اپیدمی کرونا این گروه افرادی هستند که به دلیل تماس مستقیم با یکی از منابع آلودگی بدون هیچگونه لوازم بهداشتی نه تنها بیش از همه به در خطر ابتلا به کرونا قرار دارند، که به دلیل قرار گرفتن در زیرینترین لایه اجتماعی کمتر از هر فرد و قشر اجتماعی دیگری موضوع سلامت و حفظ جانشان مورد توجه قرار میگیرد. افرادی که گاهی نه آگاهی از خطری که تهدیدشان میکند دارند و نه چارهای جز اینکه به همین روال زندگی ادامه دهند .
محمد لطفی فعال اجتماعی درباره حمایت از این گروه درمقابل ویروس کرونا به رویداد۲۴ میگوید: افراد زبالهگرد شامل ۲ گروه عمده هستند؛ گروهی که با نهادهای رسمی همکاری میکنند و گروهی که به صورت غیر رسمی فعالیت میکنند که قسمت عمدهای از این گروه را کودکان تشکیل میدهند.
او با اشاره به اینکه عموما افرادی که در بخش جمعآوری ضایعات فعالیت میکنند یعنی کودکان زبالهگرد و خانواده آنها به لحاظ سلسلهبندی طبقاتی جامعه، جزو طبقات انتهایی هستند، توضیح میدهد: این به آن معناست که این افراد به دلیل نداشتن مهارت کافی برای امرار معاش داخل سطلهای زباله را جستوجو میکنند. همین ویژگی یعنی منتهی الیه زنجیره اجتماع بودن ویژگی خاصی به این افراد میدهد که بخشی از آن به وضعیت اقتصادی و فرهنگی آنها مربوط میشود، اما مهمتر از آن ناچاری آنها برای ادامه این روند است.
این حقوقدان با بیان اینکه بعضی از این افراد چندان درگیر موضوع کرونا نیستند و برخی هم به عللی مساله ابتلا به کرونا را تئوریزه کرده و میگویند ایشالا که نمیگیریم، ادامه میدهد: برخی دیگر از این افراد هم با گفتن سخنانی مانند اینکه «ماها پوست کلفتیم، روی ما تاثیری ندارد» از کنار موضوع میگذرند، برخی هم اصلا نمیدانند که چنین موضوعی وجود دارد که این گروه طیف گستردهای را تشکیل میدهند. وقتی با این طیف صحبت میکنیم که دنبال زباله نروید و از خودتان مراقبت کنید نمیتوانند، زیرا درآمد آنها روزانه بوده و پس اندازی ندارند که بتوانند کار نکنند. دور کاری کردن و در خانه ماندن برای طبقه متوسط جامعه است و برای این افراد کارساز نیست، زیرا درآمدی روزانهای دارند که بدون آن به معنای واقعی کلمه خانوادههایشان گرسنه میمانند.
مسئولان بهداشت کشور از خرید ژل شستشو میگویند، اما مساله این است که فارغ از اینکه این افراد به ضرورت فراهم کردن چنین لوازمی رسیده باشند یا نه، آنها از خریدن چنین لوازمی ناتوانند مثلا آنها درآمدی ندارند که برای هر یک از اعضای خانواده ۱۸ هزار تومان هزینه ماسک بخرند یا اینکه قیمت ژل ضد عفونی کننده را بپردازند.
من حتی با افرادی برخورد کردهام که با لحنی دلسوزانه این افراد را عاملان انتشار کرونا جلوه میدهند. مثلا میگویند، مثلا کودکان زبالهگرد به صورت مستقفیم و غیر مستقیم ناقلان ویروس کرونا هستند؛ یعنی موجی اشتباه راه افتاده که از نقطه شروع اشتباه به نتایج اشتباهی هم میرسد. متاسفانه بسیاری از این افراد پزشک یا فعال حقوق کودک هستنتد، اما نقطه عزیمت نگاه این افراد از زاویه طبقاتی نگاه خودشان است و توصیههایی که میکنند هم همینطور است.
او با تاکید براینکه ما به اقدامات فوری درباره افراد زبالهگرد نیاز داریم، عنوان میکند: یکی از اقداماتی که در ارتباط با این خانوادهها میتوان انجام داد حمایت اقتصادی از طریق در نظر گرفتن یارانههای فوری معیشتی است. به این معنی که وقتی به این افراد توصیه میکنید که مدتی سر کار نرو یا فلان هزینه را برای سلامتی خود و خانوادهات انجام بده باید تمهیداتی اجرایی هم برای آن در نظر گرفت. این اقدامی است که دولت میتواند انجام دهد.
این فعال اجتماعی تصریح میکند: براساس روابطی که دولت با مراکز بازیافت زباله یا حداقل مراکز رسمی و ثبت شده دارد میتواند حمایتهای معیشتی را انجام دهد تا این افراد بتوانند بخشی از مسائل بهداشتی را رعایت کرده وا گر نیاز باشد در خانه بمانند زمینهاش هم فراهم شده باشد.
عدم تفکیک زبالههایتر و خشک راهکاری برای حمایت از زبالهگردها
زهرا صدراعظم نوری رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران در این باره به رویداد۲۴ میگوید: طی جلساتی که با شهرداری داشتیم و گزارشهایی که مدیران شهرداری ارائه دادند حوزه پسماند و مسائل مرتبط با آن مفصل مورد بحث قرار گرفت. شهرداری تمهیدات لازم در این زمینه را اتخاذ و به پیمانکاران ابلاغ کرده است.
وی توضیح میدهد: شهرداری از پیمانکاران خواسته که تمام گروههای مختلف و ذینفعان حوزه پسماند رعایت بهداشت و مسائل ایمنی را بکنند و محلهایی که این افراد کار کرده یا اسکان دارند ضدعفونی شده و از ماسک و دستکش و چنین امکاناتی استفاده کنند. این موارد را ما خواستهایم و شهرداری نیز به پیمانکاران ابلاغ کرده و پیمانکاران هم مکلف به رعایت آن هستند.
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر با بیان اینکه نمیتوان برای اشخاصی که به صورت غیرقانونی اقدام میکنند کاری کرد، عنوان میکند: اقدامات این افراد غیرقانونی بوده و یک چارچوب و برنامه خاصی ندارند که بشود آنها را مکلف به انجام کاری کرد. اما پیمانکاران موظف هستند درمراکز تحت نظارت خود نکات بهداشتی ابلاغ شده را رعایت کنند ضمن اینکه ما در حال بررسی این موضوع هستیم که در صورت امکان ابلاغ کنیم کار تفکیک زباله خشک از تر انجام نشود، زیرا این مساله خود یکی از راههای انتقال میکروب و بیماری است. این موضوع در حال بررسی است که اگر بشود طی دستورالعملی ابلاغ شود.
منبع : رویداد 24