در این نوشتار گفتگوی تفصیلی ما با دکتر سید محسن اصغری نکاح در خصوص معرفی مرکز جامع مشاوره، رشد و توانمندسازی آستان قدس رضوی و تشریح فعالیت‌های آن در سال 98 را می‌خوانید.
مرکز جامع مشاوره، رشد و توانمندسازی آستان قدس رضوی را به صورت اجمالی برای مخاطبان معرفی کنید؟
ارائه خدمات مشاوره‌ای در آستان قدس رضوی طی دو دهه گذشته در دو بخش مجزای زائران (ذیل فعالیت‌های معاونت تبلیغات و در حرم مطهر) و مجاوران (ذیل فعالیت‌های سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی خارج از حرم مطهر) انجام می‌شد. ولی با افزایش نیازهای روان شناختی و استقبال روز افزون جامعه از مسائل مربوط به مشاوره و روانشناسی ضرورت شکل‌گیری مرکز جامع مشاوره در آستان قدس رضوی برای انسجام بخشی به این حوزه در حرم مطهر رضوی احساس شد و بدین ترتیب مرکز جامع مشاوره، رشد و توانمندسازی آستان قدس رضوی ذیل معاونت علمی در شهریور 1397 با عنایت تولیت وقت و به منظور یکپارچه‌سازی ساختارها و ظرفیت‌های موجود در این زمینه آغاز به کار کرد.
اهداف و ماموریت‌هایی که برای این مرکز تعریف شده چیست؟
از جمله اهداف و ماموریت‌های این مرکز توسعه کمی و کیفی ارائه خدمات مشاوره‌ای و پاسخگویی به نیازهای مشاوره‌ای زائران و مجاوران مبتنی بر مدل‌های مشاوره و آموزه‌‌های دینی، تحت پوشش قراردادن و هدایت علمی و حرفه‌ای و متمرکز ساختن کلیه خدمات مشاوره‌ای آستان قدس رضوی در این مرکز و جلوگیری از موازی کاری در حوزه مشاوره و روانشناسی است. ایجاد مرجعیت علمی-حرفه‌ای مرکز جامع مشاوره آستان قدس از طریق هم‌افزایی و تعامل با مراکز آموزشی-پژوهشی، دانشگاهی، حوزی و علمی–حرفه‌ای بویژه مراکز علمی آستان قدس رضوی، حمایت، توانمندسازی و بکارگیری مشاوران و روانشناسان متعهد در حوزه مشاوره دینی را می‌توان از دیگر اهداف تشکیل این مرکز برشمرد.
مرکز مشاوره و روانشناسی آستان قدس رضوی از چه طریقی با مخاطبان در ارتباط است؟
مرکز مشاوره آستان قدس رضوی دارای پنج کلینیک تخصصی مشاوره و روانشناسی در شهر مقدس مشهد با عنوان کلینیک‌های آستان مهر رضوی واحد(حرم مطهر، غدیر، بعثت، زائرسرا و زائرشهررضوی) و همچنین یک کلینیک خادمیاری روانشناسی و مشاوره آستان مهر رضوی در اصفهان است که هر کدام از این کلینیکها به صورت جداگانه و در زمینه‌های مختلف به ارائه خدمت می‌پردازند و مخاطبان می‌توانند با مراجعه به این کلینیکها از خدمات این مرکز استفاده کنند.
در سال 98 چه تعداد خدمات مشاوره و روانشناسی از طریق این کلینیکها به مخاطبان ارائه شده است؟
ارائه خدمات در این کلینیکها به صورت ارائه مشاوره فردی و گروهی است و در سالی که گذشت روی هم رفته 45 هزار و ششصد و یازده خدمت مشاوره فردی و گروهی از طریق این کلینیکها به مخاطبان ارائه شده که از این تعداد 27 هزار و 797 مشاوره فردی و 17 هزار و 814 مشاوره گروهی بوده است.
9 هزار و 563 مشاوره فردی و 7 هزار و 738 مورد مشاوره گروهی نیز در قدیمی‌ترین کلینیک مشاوره آستان قدس رضوی یعنی کلینیک آستان مهر رضوی واحد حرم مطهر واقع در ضلع غربی صحن جامع رضوی، داخل ایوان باب‌الهادی(ع)، انجام شده است.
کلینیک تخصصی روانشناسی و مشاوره آستان مهر رضوی واحد غدیر، واقع در طبقه فوقانی بازار غدیر یکی دیگر از کلینیک‌های مرکز جامع مشاوره آستان قدس رضوی است که در سال گذشته، 7 هزار و 545 مورد مشاوره فردی و 4 هزار و 236 مورد مشاوره گروهی ویژه زائران، مجاوران و همچنین خادمیاران حرم مطهر رضوی در آن ارائه شده است.
در سالی که گذشت همچنین 8 هزار و 780 از مشاوره فردی و251 خدمت مشاوره گروهی کلینیک مشاوره آستان مهر رضوی واحد بعثت واقع در بلوار شهید منتظری، به مخاطبان ارائه شده است.
کلینیک تخصصی مشاوره و روانشناسی واحد زائر سرای رضوی واقع در بلوار چمن نیز در سال گذشته به 59 نفر مشاوره فردی ارائه داده است. در این کلینیک همچنین 17 کارگاه مشاوره گروهی برپا شده است. در سالی که گذشت 59 نفر از خدمات مشاوره فردی و 3 هزار و 652 نفر از خدمات مشاوره گروهی کلینیک مشاوره و روانشناسی آستان مهر رضوی واحد زائر شهر رضوی واقع در شهرک طرق بهره‌مند شدند. در کلینیک خادمیاری روانشناسی و مشاوره آستان مهر رضوی واحد اصفهان 2 هزار و 358 مشاوره فردی و یک هزار و 920 مشاوره گروهی ارائه شده است.
در سالی که گذشت چه اقدامات جدیدی در این مرکز انجام شد؟
تا قبل از سال نود هشت تنها دو کلینیک مشاوره و روانشناسی بعثت و واحد حرم مطهر به زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی ارائه خدمت می‌کردند. ولی امسال این تعداد به 6 کلینیک ارتقاء یافت که از جمله آنها کلینیک تخصصی روانشناسی و مشاوره آستان مهر رضوی واحد غدیر است که از مرداد ماه راه‌اندازی شد. کلینیک تخصصی روانشناسی و مشاوره آستان مهر رضوی واحد زائر سرا و زائر شهر که از آبان‌ماه شروع به کار کردند و کلینیک خادمیاری روانشناسی و مشاوره آستان مهر رضوی واحد شهر اصفهان که تقریبا از مهرماه فعالیت خود را آغاز کرده است.
در سال گذشته چه اقدامات دیگری در این مرکز انجام شده است؟
سال 98 سال پرباری برای مرکز مشاوره آستان قدس رضوی بود، به طوری که در این سال 135 دوره آموزش ویژه خانواده پرسنل آستان قدس رضوی و خانواده مجاوران حرم مطهر رضوی با موضوعاتی همچون جایگاه عواطف در خانواده، مهارت ارتباط سازنده همسران، مهارتهای زندگی در تعاملات زناشویی، مهارتهای ارتباط با همسران، تربیت دینی فرزندان، آموزش مهارتهای زندگی و… برگزار شد. برگزاری جشنواره ملی تخصصی رساله‌ها و پایان‌نامه‌های برتر روانشناسی و مشاوره با رویکرد دینی، سه دوره مدرسه ملی فصلی روانشناسی اسلامی، سه دوره آموزشی مهارتهای روانشناختی مداخله در بحران، دوره تربیت مشاور و درمانگر معنوی، برگزاری دوره تربیت مشاور پیش از ازدواج(PMC)، دوره تربیت پشتیبان تحصیلی ویژه مربیان حاشیه شهر؛ اصول و مبانی مصاحبه بالینی و … از دیگر اقدامات مرکز مشاوره استان قدس رضوی در سال گذشته است.
با توجه به شیوع ویروس کرونا در آخرین ماه سال، این مرکز چه اقداماتی برای تقویت سلامت و بهداشت روانی خانواده و جامعه انجام داد؟
مرکز مشاوره آستان قدس رضوی از همان روزهای اغازین خبرساز شدن ویروس کرونا و آغاز عملیات بهداشتی در زمینه پیشگری از شیوع این ویروس با تشکیل «کارگروه بهداشت روانی در گذر از بحران کرونا»، ابتدا در جلسه حضوری با رعایت مسائل بهداشتی و سپس در قالب فضای مجازی به رصد مسائل و مشکلات و چالش‌های موجود و پیش روی جامعه از نظر بهداشت روانی پرداخت. این کارگروه با ترسیم شبکه مسائل راه‌کارهای و راهبردهای روانشناختی مناسب به تولید محتوای مناسب در این زمینه در قالب عکس نوشت، پیام‌های بهداشت روان خانواده، جامعه، کودکان و نوجوانان در قالب فایل‌های صوتی و کلیپ‌های کوتاه پرداخت و سعی کرد با انتشار این فایل‌ها در فضای مجازی گامی موثر در زمینه ارتقاء بهداشت روانی در مواجهه با ویروس کرونا و گذر از این ایام و تقویت روحیه و بهداشت روان خانواده‌ها بردارد. اقدام دیگر مرکز مشاوره در این زمینه راه‌اندازی سامانه تلفنی«ارائه مشاوره ارتقاء سلامت روان و کاهش اضطراب» بود که این سامانه با شماره تلفن‌های 38008، 32280544 و 32280545همه روزه از ساعت 8 صبح لغایت 8 شب پاسخگوی سوالات مخاطبان در خصوص ارائه مشاوره در زمینه ایجاد بهداشت روانی جامعه و سلامت است.
