شبهای قدر در اسلام از اهمیت و فضیلت بسیار بالایی برخوردار است؛ شبهایی که تلاوت هر آیه برابر است با ثواب دهها آیه در ایام و شبهای دیگر است؛ از همین رو در شبهای پر فضیلت قدر با حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی شریعتی‌تبار پژوهشگر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی گفت‌وگویی صورت گرفت تا با فضیلت‌ها، ویژگیها و اعمال این شبهای با فضیلت بیشتر آشنا شویم.
دلیل مبارک بودن شبهای قدر در چیست؟
در ارتباط با مبارک بودن شب قدر مهمترین دلیل، نزول سوره «قدر» است. در قرآن یک سوره کامل نازل شده است که موضوع آن سوره، بطور خاص بیان ارزشمندی شب قدر است، توجه به آیات سوره بیانگر این مطلب است که یکایک آیات سوره حکایت از عظمت ویژه شب قدر، دارد.خداوند متعال در سوره مبارکه «قدر» به فضیلت شب قدر اشاره فرموده و این سوره نزول قرآن در شب قدر را بیان می کند، آن شب را تعظیم کرده و از هزار ماه بالاتر دانسته است زیرا در آن شب ملائکه و روح نازل می‌شوند.
شب قدر شب نزول ملائکه و شب تقدیر است؛ عبادت در این شبها به تصریح قرآن کریم از هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد بهتر است (لیله القدر خیر من الف الشهر) از این رو انسان می‌تواند با استفاده صحیح از شب قدر یک شبه ره صد ساله را بپیماید و این بدان معنی است که در فرایند تکامل در تربیت انسان می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
همچنین قرآن کریم در بیان این ویژگى شب قدر می فرماید: «سلام هى حتى مطلع الفجر.»کلمه سلام و سلامت به معناى عارى بودن از آفات ظاهرى و باطنى است و جمله «سلام هى» اشاره به این مطلب دارد که عنایت الهى تعلق گرفته است به این که رحمتش شامل تمام بندگانی می‌شود که به سوى او روى می‌آورند.
وجه تسمیه شب قدر چیست؟
شب قدر به این جهت شب قدر نام گرفته زیرا شب تقدیر و اندازه گیری است؛ تمامی عطا و بخشش خداوند در طول یکسال در این شبها تعیین می‌شود؛ همچنین «قدر» به معنای منزلت، شرافت و ارزش است و معنای دیگر آن در کاربردهای قرآنی در تنگنا بودن است؛ زیرا زمین و عالم طبیعت بر اثر حضور ملائکه در تنگنا واقع می‌شوند و گویا زمین و عالم بشریت گنجایش حضور ملائکه را ندارد. بر این اساس هر شخص در طول سال می‌تواند تقدیری در شب قدر برای خود رقم بزند، تقدیری که متناسب با طاعت و عبادت و دلدادگی او به درگاه باری‌تعالی رقم می‌خورد.
چه آدابی در این شبهای با فضیلت توصیه شده و بهترین دعای شب قدر چیست؟
اعمال مشترکی در این شبهای عزیز توصیه شده است که یکی از آنها قرآن به سر گرفتن است؛ فلسفه این کار، به در خانه خدا رفتن و قرآن را وسیله هدایت و تربیت قرار دادن است.عامل تربیت ما به حکم حدیث ثقلین، کتاب قرآن و عترت است ما در شبهای قدر که شب تلاقی قرآن وعترت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است، قرآن به سر می گیریم تا همواره زیر چتر آموزه‌های این کتاب آسمانی قرار گیریم . همچنین از دیگر اعمال مشترک در شبهای قدر می‌توان به غسل کردن، خواندن دو ركعت نماز، قرائت زیارت امام حسین (ع)، احیاء و شب زنده‌داری، به جا آوردن صد ركعت نماز و خواندن دعای جوشن کبیراست که در شب های نوزدهم، بیست و یک و بیست و سوم ماه مبارک رمضان توصیه شده است.
همچنین یکی از سفارشات مورد تاکید در این شبها، مذاکره علم است به این معنا که در این شبها با برگزاری جلسات عمومی و مباحثات و گفت و گوهای علمی سطح دانش و بینش خود را افزایش دهیم این مهم در روایات و احادیث هم توصیه شده است و این نشان دهنده اهمیت علم‌اندوزی و بصیرت‌افزایی از نگاه اسلام است.
بهترین دعا در این شب های عزیز این است که قرآن مجید را بگشاییم و در مقابل خود گذاشته و بگوییم:« اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلِکَ بِکِتابِکَ المُنزَلِ وَ ما فیهِ اسمُکَ الاَکبَرُ و اَسماؤُکَ الحُسنی وَ ما یُخافُ وَ یُرجی اَن تَجعَلَنی مِن عُتَقائِکَ مِنَ النّار» سپس حاجت خود را بگوییم.
در روایات و احادیث یکی از ویژگیهای شب قدر بخشش گناهان و عفو عاصیان و مجرمان ذکر شده است،لطفا در این خصوص توضیحاتی بفرمایید.
شب قدر فرصتی بسیارخوبی برای شستن دل از ناپاکی و آلودگی و سبک شدن روح از بار گناهان است هدف آن است که در چنین شبهایی انسان، هندسه وجودی خود را بشناسد.همچنین این شبها فرصتی برای انس و توجه بیشتر به ذات حق‌تعالی است تا با قدم گذاشتن در حریم خودسازی و خودشناسی با خداوند عهد و پیمان دیگری بسته و خود را از دام گناهان و شیاطین دور کرده و فصل جدیدی از زندگی خود را آغاز کنیم.از همین رو باید تلاش کنیم تا این فیض عظیم الهی شامل حال انسان شود. شب قدر، لحظه سرنوشت‌ساز رسیدن به ملکوت اعلی است، پس شایسته است با قدر دانستن این لحظات تاریخی از خداوند متعال بخواهیم راه سعادت که همان راه ربوبیت است را برایمان هموار کند.
بهترین توصیه جنابعالی به تمام کسانی که میخواهند توشه مناسبی از این ایام بردارند، چیست؟
وقتی ما به ضیافتی دعوت می شویم خود را برای حضور در آنجا مهیا می‌کنیم؛ از همین رو برای حضور در ضیافت الهی، در ابتدا باید خود را پاکیزه و آماده حضور در مهمانسرای خداوند کنیم. سپس باید بار خود را سبک کنیم تا برای مهمانی خدا آماده شویم. بنابراین بهترین توصیه به همه کسانی که میخواهند توشه مناسبی از این ایام بردارند این است که گناه نکنند.
منبع : آستان نیوز
