استاد دانشگاه کمبریج در گفت‌و‌گوی اختصاصی با فارس، به ریشه‌های اعتراضات اخیر در مصر پرداخت و گفت که علت اصلی آن صرفا مشکلات اقتصادی نیست.
پروفسور «جان دان» استاد دانشگاه کمبریج می‌گوید اعتراضات مصر را نباید صرفاً به مسائل اقتصادی تقلیل داد پرا که ناامیدی مردم از دولت سیسی از دلایل اصلی اعتراضات است.
اعتراضات در مصر پس از آن آغاز شد که فردی به نام «محمد علی» تاجر و هنرمند مصری که می‌گوید سال‌ها با ارتش مصر همکاری کرده و اکنون در اسپانیا به سر می‌برد؛ ویدئوهایی از ساخت کاخ‌های بزرگ ریاست‌جمهوری و همینطور فساد درون ارتش و خانواده السیسی منتشر کرد و سه‌شنبه دو هفته گذشته برای اولین بار مردم را به تظاهرات در روز جمعه همان هفته فراخواند.
این تظاهرات از میدان التحریر، مرکز شهر قاهره که پیشتر انقلاب‌های مصر از این میدان آغاز شده بود، شروع شد و حتی برای چند روز به صورت پراکنده در برخی از شهرهای این کشور نیز ادامه داشت. افراد شرکت کننده در این اعتراضات، با شعار علیه دولت و شخص السیسی، خواهان برکناری وی از قدرت شده‌اند. این تظاهرات از سال ۲۰۱۴ به امروز بی‌سابقه بوده است.
خبرنگار فارس در گفتگو با او تحولات مرتبط با مصر و دلایل اعتراضات اخیر را بررسی کرده است.
«جان دان» استاد کنونی دانشگاه کمبریج انگلستان است. تخصص او بحث انقلابها و تغییر رژیم‌ها است و سابقه تدریس در دانشگاه هاروارد آمریکا را نیز دارد. او استاد برجسته نظریه و اندیشه سیاسی و صاحب کتاب «انقلاب‌های مدرن» است.
فارس: علل اصلی اعتراضات اخیر در مصر چیست؟
فکر می‌کنم علل اصلی اعتراضات ناکارآمدی کلی سیاست‌های اقتصادی السیسی و وحشیگری همیشگی سبک حکومت او باشد. او در وهله اول به قدرت رسید زیرا دولت مرسی حمایت خود از اخوان المسلمین را کاهش داده بود و هرگز کنترل موثری بر ارتش نداشت – تعداد کمی از دوستان باقی مانده و هیچ یک از آنها به طور موثر مسلح نبودند. در آن زمان السیسی فراتر از صفوف ارتش از پشتیبانی قابل توجهی برخوردار بود، که اکنون این حمایت باید به میزان قابل توجهی کاهش یافته باشد. او از ابتدا بر کنترل سرکوبگرانه متمرکز شده است. جهت به خطر انداختن این کنترل سرکوبگرایانه، اعتراضات باید در بسیاری از مکان‌های دیگر و در مقیاس بسیار بزرگتر رخ دهد.
فارس: عوامل اقتصادی به چه میران در این اعتراضات نقش دارند؟
عوامل اقتصادی صریحا توسط خود معترضین بیان شد، اما من فکر می‌کنم دلایل اقتصادی – به عنوان انگیزه معترضان- نسبت به نفرت محض و سطح ناامیدی مردم از رژیم، احتمالاً کمتر موثر باشد. درست نیست که این اعتراضات را به عنوان شورش برای نان یا به عنوان نوعی معامله اقتصادی با رژیم در نظر بگیریم.
فارس: اعتراضات از جانب چه گروههایی است و معترضان به چه پایگاه اجتماعی تعلق دارند؟
من شک دارم خبرنگاری آگاهی دقیقی از میزان تنوع معترضین داشته باشد. تا کنون، تا آنجا که من می‌دانم ، این یک اتفاق غیر منتظره بوده است. من حتی در مورد اینکه خود السیسی آگاهی دقیقی از معترضین و پایگاه اجتماعی آنها داشته باشد شک دارم– کسی که مطمئناً در موقعیت بهتری جهت یافتن حقیقت قرار دارد.
فارس: آیا این اعتراضات منجر به تغییر دولت عبدالفتاح السیسی خواهد شد؟
من کاملاً مطمئن هستم که خود اعتراضات جز تقویت انگیزه آن برای سرکوب، هیچ تأثیری بر دولت السیسی نخواهند داشت. ناکارآمدی اقتصادی آن (برخلاف الگوی استخراج منابع از بقیه جمعیت) عمدی و حساب شده نیست.
فارس: رویکرد کشورهای حاشیه خلیج فارس و قدرتهای بزرگ از جمله آمریکا و روسیه به این اعتراضات چگونه است و دلیل حمایت و یا عدم حمایت آنها ناشی از چیست؟
من باور ندارم که این قدرتها – کشورهایی که شما نام برده اید- منافع واضح و آشکاری در تضعیف دولت کنونی مصر داشته باشند.
تصور نمی‌کنم هیچ یک از کشورهایی که شما از آنها یاد می‌کنید نگرانی زیادی برای مردم مصر داشته باشند. در مقاطع مختلف گذشته شاید این مهم در مورد ایالات متحده آمریکا و یا ( مدتها قبل) روسیه صادق نبوده باشد، اما اکنون در هر دو مورد صادق است. ایالات متحده آمریکا منافع استراتژیک، قوی و پایداری برای حفظ دولت مؤثر در مصر دارد و به راحتی رویکرد اتخاذ شده نسبت به رژیم مبارک در پایان حکومت وی را تکرار نمی‌کند، حداقل تحت رهبری دولت عجیب و غریب دونالد ترامپ.
منبع : فارس
