* در مرکز اسناد و مطبوعات گنجینه رضوی 13 میلیون و پانصد هزار برگ سند تاریخی نگهداری میشود که بالغ بر 7000 برگ سند آن در رابطه با مکتب‌خانه‌ها و مدارسه علمیه و مراکز آموزشی، از دوره صفویه تا پایان دوره پهلوی است.
سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در چهل و ششمین برنامه «سهشنبههای فرهنگی» ، اسناد مکتب خانه های آستان قدس رضوی را از طریق درگاه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی به صورت مجازی رونمایی کرد.
در مرکز اسناد و مطبوعات گنجینه رضوی 13 میلیون و پانصد هزار برگ سند تاریخی نگهداری میشود که بالغ بر 7000 برگ سند آن در رابطه با مکتب‌خانه‌ها و مدارسه علمیه و مراکز آموزشی، از دوره صفویه تا پایان دوره پهلوی است.
براساس اسناد موجود گنجینه رضوی قدیمی‌ترین مکتب‌خانه حرم مطهر امام رضا(ع) از دوره صفوی تا پایان دوره قاجار دایر بوده است.
قدمت قدیمی‌ترین سند مرتبط با مکتب‌خانه به سال ۱۰۱۲ هجری قمری برمی‌گردد که به قبض پرداخت حقوق «یارعلی»؛ معلم مکتب خانه اشاره شده است.
همچنین وقف‌نامه‌هایی مرتبط با مکتب‌خانه ایتام وجود دارد که نشان می‌دهد هزینه‌های آن در طول تاریخ از محل موقوفات آستانه تأمین می‌شده است.
با شکلگیری تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه، مراکز آموزشی در حرم مطهر امام رضا(ع) ایجاد شد.از این زمان به بعد در جوار بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع)، دو نوع مرکز آموزشی اعم از مکتب‌خانه و مدرسه علمیه به وجود آمد که در مکتب‌خانه‌ها، به اطفال دروس ابتدایی آموزش داده میشد و مدرسه‌های علمیه، آموزش‌های تخصصی را مورد توجه قرار میدادند.
بر اساس اسناد موجود در گنجینه رضوی در حدود سال ۱۳۰۷ شمسی، به دنبال تعطیلی مکتب‌خانه‌ها و تأسیس دبستان دولتی بهجای آن‌ها، آستان قدس رضوی از محل درآمد موقوفات مکتب‌خانه‌ها، دبستانی شش کلاسه در باغ آصف‌الدوله راه‌اندازی و تمامی اطفال را به آن منتقل کرد.
در سالهای بعد، علاوه بر این مدارس، مدرسهای برای دختران نیز تاسیس شد. یکی از نکات قابل توجه، اهتمام آستان قدس رضوی در انتقال کودکان از پرورشگاه آستان قدس به این مدارس برای ادامه تحصیل به صورت رایگان بوده است.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، آستان قدس رضوی با هدف توسعه محیطهای آموزشی و ارائه خدمات فرهنگی و علمی به جامعه، از سال 1365 به بعد به تاسیس بنیاد فرهنگی رضوی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دانشگاه امام رضا(ع) و… اقدام کرد.
