این روزها در حاشیه تعطیلی تابستانی دانشگاه‌ها اتفاق دیگری در جریان است؛ جریانی که سرنوشت نزدیک به دومیلیون داوطلب ورود به مقاطع مختلف تحصیلی را تعیین می‌کند و همین مساله این روزهای تابستان را برای بسیاری «داغ» کرده است. براساس آمارهای منتشرشده در کنکور سراسری سال ۹۸، نزدیک به یک میلیون‌و۱۱۹ هزار نفر و در کنکور کارشناسی‌ارشد نیز نزدیک به ۶۱۵هزار نفر شرکت کرده‌اند که با توجه به برگزاری آزمون کاردانی، آزمون پزشکی و دکتری یک جمعیت دومیلیون نفری را شامل می‌شدند. این موضوع قطعا می‌تواند با تحلیل علمی، اجتماعی و آموزشی مرتبط باشد و بزرگ‌ترین علامت‌سوال پیش‌روی این جمعیت وضعیت اشتغال و آینده شغلی آنهاست. با این تفاسیر انتخاب‌رشته یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی تحصیلی یک دانشجو است؛ موضوعی که حتی در دفترچه آزمون‌های مختلف نیز به آن اشاره شده و رشتههای پرطرفدار در همان ابتدای دفترچه برای داوطلبان مشخص می‌شود.
اما آیا رشتههای پرطرفدار غیر از رشتههای تجربی ازجمله کامپیوتر، عمران، حسابداری، برق، حقوق و روانشناسی بازار تضمین شده دارند یا در طرف دیگر رشتههای غیرپرطرفدار بازار اشتغال نامناسبی دارند؟ آمارهای رسمی نشان می‌دهد در طول حیات آموزش عالی ۸۰ درصد هزارنفر اول کنکور به ۲۰ درصد رشته‌ها علاقه دارند که همین مساله بار روانی زیادی روی دوش خانواده‌ها و داوطلبان گذاشته که اگر در غیر این رشته‌ها دانشجو به تحصیل بپردازد آینده نامعلومی خواهد داشت. «فرهیختگان» در شماره ۲۸۰۸ رشته‌هایی را که بیشترین آمار بیکاری فارغ التحصیلان را دارند، مورد بررسی قرار داد و در این شماره سعی دارد براساس آمارهای رسمی مرکز آمار کشور منتشر شده در ابتدای سال ۱۳۹۷ رشته‌هایی را که دارای بیشترین اشتغال طی ۱۰ سال گذشته هستند، مورد بررسی قرار دهد. آنچه در ادامه آمده است جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل یا درحال تحصیل در دانشگاه‌هاست.
بهداشت
این رشته یکی از رشتههای تازه تاسیس در گروه‌های علوم بهداشتی است که هدف اصلی از تاسیس آن رسیدگی به افراد جامعه و ارتقا دادن کیفیت سلامتی آنهاست. در واقع کسانی که در این رشته به تحصیل می‌پردازند وظیفه دارند سلامت افراد جامعه را تضمین کرده و از بروز هر گونه اتفاقی که منجر به تهدید سلامت آنها یا خدشه وارد‌کردن به بهداشت جمعی می‌شود، پیشگیری کنند. بر اساس آمارهای موجود تعداد شاغلان این رشته از ۲۱۳۹۹۴ نفر در سال ۱۳۸۷ به ۳۵۳۸۲۴ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
علوم فیزیکی
این رشته نیز در کمال ناباوری جزء رشتههای صاحب شغل است، براساس تعریف‌های موجود، رشته علوم طبیعی و فیزیک در واقع مطالعه موجودات و پدیده‌های طبیعی از طریق آزمایش و مشاهده است. هدف اصلی از رشته علوم طبیعی و فیزیک شناخت علمی از پدیده‌های موجود در جهان است. آمارها نشان می‌دهد تعداد فارغ‌التحصیلان شاغل این رشته از ۱۰۸۹۹۱ نفر در سال ۱۳۸۷ به ۱۹۴۸۲۳ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
بازرگانی و امور اداری
از آن دست رشته‌هایی است که نیاز به تحصیلات آنچنانی ندارد، رشته‌ای که به دلیل وجود آن در هر اداره‌ای به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم هر ارگانی درنظر گرفته می‌شود، هنرجویان رشته امور اداری پس از گذراندن دوره تحصیل می‌توانند در شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی، خصوصی و… مشغول کار شوند و به همین خاطر اشتغال در آن تضمین شده است. براساس آمارهای موجود تعداد شاغلان این رشته از ۵۱۵۰۱۵ نفر در سال ۱۳۸۷ به ۱۱۳۵۳۳۳ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
حقوق
این رشته نیز یکی از رشتههای پرطرفدار گروه علوم انسانی شناخته می‌شود، رشته‌ای که با توجه به مسائل پیرامون آزمون وکالت با حواشی زیادی روبه‌رو است اما باز هم جزء رشته‌هایی است که هم داوطلب زیادی برای آن وجود دارد و هم بازار فارغ‌التحصیلان آن تضمین‌شده خواهد بود. براساس آمارها تعداد فارغ‌التحصیلان صاحب شغل این رشته از ۹۷۳۵۷ نفر در سال ۱۳۸۷ به ۲۸۱۲۱۸ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
تربیت‌معلم و علوم تربیتی
این رشته یکی از رشتههای پرطرفدار و البته تضمین‌کننده شغل است، براساس آمارهای مرکز آمار ایران این رشته جزء رشته‌هایی است که تعداد فارغ‌التحصیلان شاغل آن قابل‌توجه است، براین اساس جمعیت فارغ‌التحصیل شاغل این رشته از ۲۹۶۸۸۷ نفر در سال ۱۳۸۷ به ۳۴۱۲۷۰ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است، آماری که نشان می‌دهد اشتغال در این رشته یک روند معمولی داشته است.
علوم رفتاری و اجتماعی
این رشته نیز در دوره کارشناسی‌ارشد علاقه‌مندان زیادی را به خود جلب می‌کند، مسائل مرتبط با فضای اجتماعی و پژوهش‌های متنوع در این حوزه و بازار کار تقریبا تضمین‌شده از عمده دلایلی است که بسیاری آن را جزء رشتههای تضمین‌شده می‌دانند. آمارها نشان می‌دهد میزان اشتغال این رشته از ۱۸۰۶۲۲ نفر در سال ۱۳۸۷ به ۳۴۷۰۶۳ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
کشاورزی، جنگلداری و شیلات
این رشته برخلاف باور عموم مردم، جزء رشتههای با اشتغال تضمین‌شده در آمارها ذکر شده است، رشته‌ای که با توجه به شرایط جغرافیایی کشور دارای ظرفیت بالایی است. براساس آمارها شاغلان فارغ‌التحصیل این رشته از ۱۰۸۵۰۸ نفر در سال ۱۳۸۷ به ۱۷۸۹۳۵ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
معماری و ساختمان(سازی)
این رشته نیز یکی از رشتههای پرطرفدار و تضمین‌شده شغلی است، رشته‌ای که مرتبط با ساختمان‌سازی و طراحی سازه‌هاست و به همین دلیل طرفداران خاص خود را دارد. بر اساس آمارها میزان اشتغال این رشته در سال ۱۳۸۷، از ۱۷۷۹۸۳ نفر به ۵۰۰۹۲۴ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
خدمات امنیتی
این رشته نیز یکی از رشتههای ناشناخته به حساب می‌آید و به رشته امنیت اطلاعات نیز معروف است. وجود متخصص در این رشته در هر شرکتی الزامی است. بر اساس آمارهای موجود تعداد شاغلان فارغ‌التحصیل این رشته از ۴۶۷۱۵ نفر در سال ۱۳۸۷ به ۶۳۲۱۸ نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
محمدرضا حیاتی
