وقایعی چون جنگ تحمیلی 8 ساله ایران که مملو از حوادث روزشمار است گاهی از نگاه تصویربرداران، مستند سازان و پژوهشگران به دور مانده است و خبرنگاران روزنامه ها بوده اند که خطرات را به جان خریده اند و با حضور مداوم و پرتلاش به ثبت لحظه لحظه این رویداد پرداخته اند. جنگی که رژیم بعث عراق به سرکردگی صدام تکریتی به ایران تحمیل کرد، به طولانی‌ ترین جنگ کلاسیک قرن بیستم تبدیل شد. این جنگ به‌ طور رسمی از ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ آغاز شد و سازمان ملل متحد، آتش‌ بس آن را دقیقا ۲۷ سال پیش در چنین روزی یعنی روز ۲۹ مرداد سال ۱۳۶۷ اعلام کرد که مستندترین گزارش ها و اخبار لحظه ای این اتفاق درروزنامه ها ثبت شده است به همین بهانه با همراهی ابراهیم حافظی؛ رئیس اداره مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، روزنامه های خراسان، کیهان، اطلاعات، رسالت و جموری اسلامی که در آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی موجود است را تورق می کنیم تا به بیان اتفاقات آن ایام بپردازیم.

روزنامه کیهان: پیام امام راحل در پذیرش قطعنامه 598
در حالی که در نیمه اول تابستان 1367 اذهان مردم و رسانه های ایران متوجه جنایت آمریکا در سرنگونی پرواز 655 ایران ایر و شهادت 290 نفر از سرنشینان این هواپیما در 12 تیر این سال بود، اواخر تیر ماه 1367 خبر پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد از سوی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با پایان یافتن جنگ ایران و رژیم بعث، در رسانه‌ های خبری موج جدیدی ایجاد کرد و این خبر به سرعت همه جای جهان را درنوردید. قطعنامه ۵۹۸ اول مرداد ۱۳۶۶ از سوی سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق صادر و در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ از سوی ایران پذیرفته شد و در ۲۹مرداد ۱۳۶۷ به اتفاق آرا به تصویب نهایی رسید. جمهوری اسلامی ایران در ۲۶ تیر ۱۳۶۷ رسماً به «خاویر پرز دکوئیار»، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد اطلاع داد که به منظور جلوگیری از کشتار و برقراری عدالت و استقرار صلح در منطقه و جهان‌، قطعنامه ۵۹۸ را می‌ پذیرد. دکوئیار ۹ روز پس از اعلام رسمی ایران مبنی بر پذیرش قطعنامه ۵۹۸، در فاصله بین ۴ مرداد ۱۳۶۷ تا ۲۶ مرداد‌ همان سال‌، ۹ بار با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ۶ بار با نماینده دولت عراق برای تعیین نحوه اجرای قطعنامه ۵۹۸ ملاقات کرد. دکوئیار در ۱۷ مرداد اعلام کرد که هر دو دولت با ملاقات بین وزرای امور خارجه خود زیر نظر وی موافقت کرده‌ اند. این ملاقات بلافاصله پس از استقرار آتش‌ بس به منظور دستیابی به تفاهماتی برای اجرای سایر مفاد قطعنامه ۵۹۸ و زمان‌بندی طرح اجرایی انجام گرفت‌. سرانجام دولت‌های ایران و عراق به دبیرکل سازمان ملل اطلاع دادند که با پیشنهاد برقراری آتش‌ بس در سپیده دم روز ۲۹ مرداد 1367 موافقت می‌ کنند. ابراهیم حافظی به پیام مهم امام خمینی درباره قطعنامه در 29 تیرماه 1367 اشاره دارد که در رسانه‌ ها منتشر شد که متن کامل آن را روزنامه کیهان به چاپ رساند و از این پیام با عنوان «پیام تاریخی امام درباره مهم‌ ترین مسائل داخلی و جهانی انقلاب» یاد می کند. در بخشی از پیام آمده است: «…من تا چند روز قبل معتقد به همان شیوه دفاع و مواضع اعلام شده در جنگ بودم و مصلحت نظام و کشور و انقلاب را در اجرای آن می‌ دیدم؛ ولی به واسطه حوادث و عواملی که از ذکر آن فعلًا خودداری می‌ کنم و به امید خداوند در آینده روشن خواهد شد و با توجه به نظر تمامی کارشناسان سیاسی و نظامی سطح بالای کشور، که من به تعهد و دلسوزی و صداقت آنان اعتماد دارم، با قبول قطعنامه و آتش‌ بس موافقت نمودم… خوشا به حال شما ملت! خوشا به حال شما زنان و مردان! خوشا به حال جانبازان و اسرا و مفقودین و خانواده‌ های معظم شهدا! و بدا به حال من که هنوز مانده‌ ام و جام زهرآلود قبول قطعنامه را سر کشیده‌ ام، و در برابر عظمت و فداکاری این ملت بزرگ احساس شرمساری می‌ کنم…» ایشان فرمودند: «با قبول قطعنامه و آتش بس موافقت نمودم و در مقطع کنونی آن را به مصلحت انقلاب و نظام می‌دانم و خدا می‌داند که اگر نبود انگیزه‌ای که همه ما و عزت و اعتبار ما باید در مسیر مصلحت اسلام و مسلمین قربانی شود، هرگز راضی به این عمل نمی بودم و مرگ و شهادت برایم گواراتر بود. اما چاره چیست که همه باید به رضایت حق تعالی گردن نهیم و مسلم ملت قهرمان و دلاور ایران نیز چنین بوده و خواهد بود».

روزنامه اطلاعات: پاسخ رئیس جمهور وقت به دبیر کل وقت سازمان ملل متحد
حافظی به گزارش مندرج شده در رسانه ها اشاره داشته و می گوید: «شوک پذیرش قطعنامه فضای جامعه و مطبوعات را چنان فرا گرفته است که شاید بتوان گفت پیام امام به مناسب سالگرد فاجعه مکه و کشتار زائران ایرانی تسلی‌بخش همگان است.» روزنامه رسالت 27 مرداد از زبان رئیس جمهور نوشت : «از این به بعد در جنگ سیاسی قدرت مانور در اختیار ماست». روز 30 مرداد  نیز این روزنامه نامه مادر یک شهید به امام را در مورد پذیرش قطعنامه چاپ کرد که مادر شهید به امام دلداری می دهد و امام در پاسخ به قدردانی از این مادر شهید پرداخته است. انتشار نامه رییس جمهو وقت خطاب به «خاویر پرز دکوئیار»، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد بخش دیگری از وقایع منعکس شده در رسانه ها بود که حافظی به آن اشاره داشت. در این نامه که در روزنامه اطلاعات به تاریخ 28 تیر 1367 به چاپ رسید، آمده است: «… همان طور که به خوبی استحضار دارید، آتش جنگی که به وسیله رژیم عراق در ۲۲سپتامبر ۱۹۸۰ با تجاوز علیه تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران آغاز گردید، اینک ابعاد غیرقابل تصوری به خود گرفته است که کشورهای دیگر و حتی غیرنظامیان بی گناه را نیز در شعله های خود گرفته است . …در چنین موقعیتی، تلاش های جنابعالی برای اجرای قطعنامه ۵۹۸ حائز اهمیت ویژه ای است . جمهوری اسلامی ایران پیوسته کمک و پشتیبانی خود را نسبت به شما در حصول به این هدف مبذول داشته است. در این زمینه ما مصمم گردیدیم که رسماً اعلام داریم جمهوری اسلامی ایران به خاطر اهمیت حفظ جان انسان ها و برقراری عدالت و صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی ، قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت را می پذیرد…»

حمایت مسئولان نظام در پذیرش قطعنامه
حافظی همچنین به محتوای روزنامه کیهان که 28 تیر 67 به چاپ رسید اشاره دارد که در آن متن کامل قطعنامه 598  به چاپ رسیده است. در کنار این متن، این روزنامه از زبان جانشین فرمانده کل قوا نوشت: «امروز شرایط تازه ای پدید آمده است که ادامه دفاع و تلاش برای حفظ اسلامی و انقلاب اسلامی اتخاذ موضع تازه ای را می طلبد.» این روزنامه در 30 تیر برای عادی سازی پذیرش قطعنامه، بیانیه های انجمن ها، نهادها و سازمانهای مختلف کشور را در حمایت از این اقدام مسئولان نظام چاپ کرده است.

روزنامه رسالت: اعلام تاریخ آتش بس
روزنامه رسالت روز 29 تیر به نقل از دبیرکل سازمان ملل اعلام کرد: «ظرف یک هفته تا 10 روز آینده تاریخ دقیق اعلام آتش‌ بس بین دو کشور ایران و عراق مشخص خواهد شد.» این روزنامه در تیتر دیگری در این روز بیان می‌ دارد: «با صدور بیانیه‌ ای شورای امنیت از ایران و عراق تقاضای خویشتنداری کرد». در عین حال این روزنامه سرتیتر اصلی را به سخنان جانشین فرمانده کل قوا در مورد علل پذیرش قطعنامه 598 اختصاص داده است. روزنامه خراسان، کیهان و اطلاعات در  29 مرداد 1367 خبر از برقراری آتش بس رسمی بین ایران و عراق از ساعت 5/6 صبح دادند. روزنامه خراسان 29 مرداد 67 سخنان امام جمعه موقت تهران و جانشین فرمانده کل قوا  را در خطبه های نماز جمعه 28 تیر چاپ کرده است که در قسمت هایی ازآن آمده است: «ما در صلح جدی هستیم و تابع شرایط ایجاد صلح و رفع تخاصم می باشیم». آیت الله هاشمی رفستجانی یکی از دستاوردهای پذیرش قطعنامه را رفع ادعای جنگ طلبی ما و صلح طلبی عراق معرفی می  کند. وی اعلام می کند: «ما در صلح جدی هستیم و می خواهیم که منطقه به صلح برسد و در مسابقه تهیه تسلیحات نظامی شرکت نکند».

روزنامه خراسان: ورود  ناظران بین المللی
ورود ناظران بین المللی به دو کشور پس از قطعنامه برای نظارت بر نحوه اجرا از دیگر محورهای موضوعی نشریات آن تاریخ است که حافظی بدان اشاره دارد. روزنامه خراسان در 29 مرداد گزارش داد یک گروه 25 نفره از ناظرین غیر مسلح سازمان ملل متحد به منظور نظارت بر اجرای آتش بس میان ایران و عراق شب جمعه وارد دزفول شدند. همچنین نوشت: «سازمان ملل یک بودجه 74 میلیون دلاری برای این ماموریت در نظر گرفته است». یک روز پس از برقراری آتش بس روزنامه ها گزارش وضعیت حاکم را ارائه کردند. روزنامه خراسان از زبان رئیس جمهور وقت نوشت: «به فرموده امام آتش بس را بطور کامل تعقیب کرده و گلوله ای شلیک نخواهد شد»

افزایش ارزش ریال پس از آتش بس
پذیرش قطعنامه برخی اتفاقات مثبت را رقم زد که رسانه ها مرتب آن ها را گزارش کرده اند. روزنامه کیهان 28 تیر 67  مصاحبه  وزیر نفت امارات را در مورد تاثیر مثبت پذیرش قطعنامه بر بازار نفت منتشر کرده است. همچنین گزارش می دهد که ارزش ریال ایران در برابر ارزهای خارجی افزایش یافته است. روزنامه خراسان در 30 مرداد به نقل از خبرگزاری فرانسه عراق را به عنوان متجاوز جنگ معرفی می کند.  به نقل از رئیس سازمان ملل متحد نوشته است: «من تصور می کنم که هر دو کشور ایران و عراق نسبت به برقراری آتش بس جدی هستند.» همچنین به مصاحبه وزیر امورخارجه وقت  اشاره می کند که اولین قدم پس از آتش بس  را بازسازی کشور می داند. وزیر نفت نیز در مصاحبه با روزنامه ها، سیاست های بازسازی صنعت نفت را پس از اجرای آتش بس اعلام کرد. خراسان گزارش داد فعالیت پایانه نفتی خارک آغاز شد. روزنامه کیهان 29 مرداد از زبان رئیس مجلس برنامه های مجلس برای تعیین اولویت های بازسازی کشور را تشریح کرده است. از زبان  دبیرکل جمعیت هلال احمر خبر از مبادله اسرای ایرانی و عراقی تا سه هفته آینده می دهد. به نقل از روزنامه 30 مرداد این روزنامه از زبان نخست وزیر وقت آمده است: «دروازه های ایران به روی قدرت ها و شرکت های خارجی باز نخواهد شد». روزنامه رسالت 30 مرداد گزارش داد رژیم عراق دیروز اولین کشتی خود را به خلیج فارس فرستاد که مورد بازرسی دقیق نیروهای ایران قرار گرفت و نوشت اولین پرواز هواپیمایی هما به اهواز صبح امروز انجام شد.